Belgische prof krijgt zeldzame erkenning tijdens de ‘Olympische Spelen’ van de wiskunde

Michel Van den Bergh, research director van het FWO (Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek Vlaanderen), verbonden aan de Universiteit Hasselt en de Vrije Universiteit Brussel, is een van de plenaire speakers van het volgende International Congress of Mathematicians (ICM). De vierjaarlijks hoogmis van de wiskunde is voor zijn deelnemers even belangrijk als de Olympische Spelen voor topsporters. Van den Bergh is nog maar de zevende Belgische spreker die het woord mag richten tot de plenaire zitting van het congres, dat voor de eerste keer in 1897 plaatsvond.

Professor Van den Bergh kreeg in 2003 de Francqui Prijs, de hoogste Belgische wetenschappelijk onderscheiding. Het was toen al van 1988 geleden dat een theoretisch wiskundige die onderscheiding kreeg. Van den Bergh geniet vooral bekendheid wegens zijn erg gewaardeerde bijdragen tot de 'niet-commutatieve algebraïsche meetkunde'. In dat domein binnen de wiskunde ging hij opzoek naar de raakpunten en verbindingen tussen de algebra en de meetkunde.

Het ICM vindt sinds 1897 om de vier jaar plaats, telkens op een andere plaats en is een organisatie van de International Mathematical Union (IMU). Er komen elke editie duizenden wiskundigen op af. Het is daarmee wereldwijd het grootste en belangrijkste congres voor wiskundigen.

‘Hall of Fame’

Van den Bergh was eerder, in 1994, al 'invited speaker' op het congres. Zijn lezing werd toen niet in de plenaire zaal gehouden, maar tijdens een van de zittingen over een gespecialiseerde onderzoeksthema. Spreken voor de plenaire is vergelijkbaar met opgenomen worden in de 'Hall of Fame' van de wiskunde. Tijdens het congres worden ook de zogenaamde 'Fields Medals' uitgereikt, ook wel de Nobelprijzen van de wiskunde genoemd.

Voor Michel Van Den Bergh waren er slechts zes andere Belgische wiskundigen die de plenaire zitting mochten toespreken. De eerste, in 1920, was Charles-Jean de la Vallée Poussin. Hij was bovendien de eerste voorzitter van de IMU en ook de promotor van Georges Lemaître, de bedenker van de bigbangtheorie. Na hem volgden vijftig jaar later de ULB alumni en Abel-prijs winnaars Jacques Tits en Pierre Deligne, en in '82 David Ruelle. Acht jaar later was VUB'er Ingrid Daubechies, de moeder van de zogenaamde 'wavelets', die een grote rol spelen in datacompressie, aan de beurt. Ze was ook de eerste vrouwelijke voorzitter van de IMU. Nog in 1994 kreeg Jean Bourgain, het jaar van zijn Fields Medal, de kans om zijn betoog voor de plenaire te houden. Ook zijn alma mater was de VUB.

Van den Bergh zal spreken tijdens het volgende ICM, dat plaatsvindt in juli 2022 in Sint-Petersburg.